Drs. Dirk-Jan List
Promovendus Dirk-Jan List is de drijvende kracht achter deze site en de unieke verzameling HiLiCoN.
Zijn promotieonderzoek betreft de productie en het design van de silhouet bepalende onderkleding uit de negentiende eeuw
(1789-1913). Inmiddels heeft hij voldoende gegevens verzameld om de kostuumgeschiedenis van de negentiende eeuw zoals wij hem kennen volledig te herschrijven.
De afbeelding hieronder is de poster die hij in 2014 presenteerde aan het geïnteresseerde publiek.
Academicus
Dirk-Jan studeerde in 1988 af aan de Universiteit Leiden op silhouet bepalende onderkleding in de negentiende eeuw. De titel van zijn doctoraalscriptie luidde De Crinoline en de Tournure in Nederland, Een vorm-analyse van de rok-ondersteuning in de periode 1857-1878.
Dankzij dit onderzoek was hij in staat om een handleiding op te zetten om crinolines en tournures te dateren. Deze studie was gebaseerd op de grootste en belangrijkste kostuumcollecties in Nederland.
Daarnaast bestudeerde hij de bekendste Franse en Nederlandse modetijdschriften uit de onderzoeksperiode. Enkele titels zijn: La Mode Illustrée, Journal des Dames et des Demoiselles, Aglaja en De Gracieuse.
Wetenschappelijk medewerker
Nog voor dat Dirk-Jan was afgestudeerd aan de Universiteit Leiden mocht hij al in 1987 meewerken aan de tentoonstelling en de gelijknamige catalogus Lijn in Balein in Utrecht bij het Historisch Kostuum Museum. Dirk-Jan schreef drie hoofdstukken voor de catalogus en bepaalde mee welke bruiklenen dienden te worden aangevraagd.
Auteur
Naast het werk voor Lijn in Balein schreef Dirk-Jan vier artikelen voor het tijdschrift Kostuum, het jaarboek van de Nederlandse Vereniging voor Kostuum, Kant, Mode en Streekdracht. Kortweg de Nederlandse Kostuumvereniging genoemd.
De specifieke onderwerpen zijn de fardegalijn (hoepelrok uit de periode 1470-1670), de stalen crinoline (hoepelrok uit de periode 1856-1870), het hoofdijzer en de muts van de Scheveningse klederdracht en een Nederlandstalige almanak uit 1784.
In deze artikelen wist Dirk-Jan nieuwe informatie aan te dragen, waardoor de lezer in de toekomst met een andere blik naar deze onderwerpen kan kijken.
Docent
Direct na zijn studie was Dirk-Jan enige jaren werkzaam als docent Kunst- en Kostuumgeschiedenis bij de Academie de Couture in Rotterdam. Daarnaast was hij tot 1993 werkzaam als docent Meubel- en Interieurgeschiedenis bij de LOI in Leiden. Voor deze cursus schreef hij bovendien het concept van nieuw cursusmateriaal.
Conservator
Dirk-Jan was in de periode 1993-2006 werkzaam in het Historisch Museum Ede te Ede. Hier was hij de conservator van meerdere vernieuwende tentoonstellingen op het gebied van mode en onderkleding.
De presentatie Van panier tot petticoat (1996) was hiervan het absolute hoogtepunt en toonde het beste in Nederlandse museale en particuliere modecollecties op het gebied van rokondersteuning in de achttiende, negentiende en twintigste eeuw. Dirk-Jan mocht bruiklenen ontvangen van het Gemeentemuseum (Den Haag), Amsterdam Museum, Rijksmuseum (Amsterdam) en Centraal Museum (Utrecht). Daarnaast waren reeds collectiestukken te zien uit de huidige HiLiCoN collectie. Deze drie foto’s zijn genomen op de tentoonstelling Van Panier tot Petticoat.
In de Mode op de hak genomen lag de nadruk op papier: mode- en kostuumprenten, spotprenten en prijscouranten. De tentoonstelling IJdelheid informeerde de bezoekers over de manieren waarop vrouwen en mannen in het verleden hun lichaam aanpasten en tegenwoordig nog steeds aanpassen aan het heersende modebeeld.
In de tien jaar dat hij werkzaam was als historisch conservator van het Stedelijk Museum Schiedam (2006-2016) liet de museumcollectie dergelijke werkzaamheden niet toe. In deze tijd begon Dirk-Jan privé te werken aan zijn website en promotie-onderzoek.
Modeshows
In de tijd dat Dirk-Jan werkzaam was in Ede organiseerde hij meerdere educatieve historische modeshows met bruids- en rouwkleding en boven- en onderkleding. Voor de oudste kleding maakte hij replica’s naar authentieke patronen. Voor de overige kleding en foundation gebruikte hij originele kledingstukken.
Tegenwoordig wordt zijn kleding niet meer getoond op levende modellen. De schade bij korsetten die hij kocht van een medeverzamelaar, die veel historische lingerieshows organiseerde, is overduidelijk en niet meer te herstellen.
Bruikleengever
In de periode 2006-2007 organiseerde het Museum Het Schielandshuis te Rotterdam de pikante tentoonstelling Achter gesloten deuren, Van keurslijf tot string. Voor deze aparte presentatie leende Dirk-Jan crinolines, korsetten en jaren vijftig bh’s uit de HiLiCoN verzameling uit.
Gastconservator
Dirk-Jan trad in 2012 op als gastconservator voor het Museum De Koperen Knop in Hardinxveld-Giessendam voor de tentoonstelling Betoverende silhouetten op de dansvloer. De HiLiCoN verzameling vormde een goede basis voor de presentatie over drie eeuwen rokondersteuning. Naast op de hand gemaakte replica’s van paniers schitterden originele crinoline onderrokken, cages, tournures, petticoats en andere onderrokken op deze tentoonstelling.
Tafelheer kostuum-schouw
Dirk-Jan maakte al enige tijd deel uit van de Tafel Kostuums van het Museum Amsterdam. Deze groep textielkenners en –verzamelaars kwam aanvankelijk onder begeleiding van een tafeldame en het personeel van het Museum Amsterdam 3 à 4 maal per jaar bijeen om collectiestukken te bestuderen en advies te geven over het gebruik en de datering van de getoonde voorwerpen.
Sinds oktober 2015 is Dirk-Jan de tafelheer van de Tafel Kostuums. In deze rol fungeert hij als schakel tussen de museummedewerkers en de leden van de tafel. In deze rol is hij verantwoordelijk voor de voorbereiding van de schouwen of bijeenkomsten en zit hij ze ook voor.
Advies V&A
Dit jaar (2016) gaat in het V&A museum te Londen een tentoonstelling open over onderkleding. Dirk-Jan geeft de conservator van deze tentoonstelling advies over de datering van de te presenteren korsetten, alsmede algemene informatie. Bovendien zal hij in juni daar een lezing geven oven de HiLiCoN collectie.
