Op deze bladzijde bespreek ik apart de personen en bedrijven die een belangrijke rol hebben  gespeeld in de lingeriegeschiedenis. Het zijn uitvinders en producenten van hoepelrokken, tournures en korsetten.

J.J. Josselin

De fransman J.J. Josselin was een visionair van de bovenste plank. Hij spande zich in om de modieuze vrouw te bevrijden van de onpraktische en nauwe korsetten.

Omstreeks 1830 kreeg hij verschillende patenten voor zijn  revolutionaire korsetbusken. Josselin was de uitvinder van drie belangrijke verbeteringen in de korsetterie:

• Door een pen – die te vergelijken is met een breinaald – bij de vetersluiting aan de achterzijde uit het korset te trekken maakte de vrouw haar korset in één beweging iets ruimer. Door een tweede pen los te trekken kon ze hiermee het korset  zelfs volledig ontrijgen.

• Met behulp van de tweedelige busk aan de voorzijde van het korset kon de vrouw het zelf aan- en uittrekken. Deze buksen hadden aan de ene zijde haken die in de corresponderende openingen aan de andere zijde pasten. Bij het sluiten van het korset klikten de haken vast achter een pen. Bij het openen van het korset trok de vrouw deze pen naar beneden en ontgrendelde zo de haken. Zie afbeelding 6 hierboven.

• De katrolletjes en de twee vergrendelmechanismen op de vetersluiting aan de achterzijde van het korset stelden de vrouw in staat het korset zelf strakker in te snoeren of de veters juist iets te laten vieren.

Met deze vernieuwingen kon de vrouw zonder hulp van een ander haar korset aan- en uittrekken, inrijgen en zelfs in een beweging geheel ontrijgen.

Met zijn vernieuwingen was Josselin zijn tijd zo ver vooruit dat zij niet direct aansloegen bij het grote publiek.
Pas na 30 jaar, toen de busksluitingen waren vereenvoudigd en verbeterd, zette het gebruik van de tweedelige busksluiting door.

W.S. & C.H. Thomson

De Amerikaanse broers W.S. en C.H. Thomson gingen aan het einde van de jaren vijftig samenwerken en ontpopten zich al snel tot producenten van crinolines met een vooruitziende geest.

Aan het einde van de jaren vijftig en het begin van de jaren zestig hadden de meeste modieuze japonrokken, crinolines en cages een bolle koepelvorm met het accent op het zitvlak. Amerikaanse crinoline-fabrikanten probeerden elkaar zo veel mogelijk af te troeven met het verkrijgen van nieuwe patenten. Bijvoorbeeld voor de constructie van de ingebouwde tournures.

W.S. en C.H. Thomson brachten reeds in 1860 naast hun traditionele tournure-modellen ook een volledig nieuw sluik en gerend exemplaar op de markt. In de loop van de jaren zestig won dit model het uiteindelijk van de crinolines met ingebouwde tournure. Dit feit getuigt van hun vooruitziende geest.

Omstreeks 1860 stichtten de Thomsons in Europa verschillende crinoline-fabrieken en werden bekend als de grootste en meeste bekende crinoline-producenten. Zij hadden grote fabrieken staan in New York, Parijs, Londen, Brussel en Annaberg (Duitsland).

De firma Thomson presenteerde hun producten zowel op de Wereldtentoonstelling in 1862 in Londen als die in 1867 in Parijs. Op beide tentoonstellingen werden hun crinolines en cages beloond met een medaille.

Naar aanleiding van de medaille op de wereldtentoonstelling in Londen lanceerden zij hun lijn van “Prize Medal” crinolines. En naar aanleiding van de Franse medaille de “Paris Prize” rokken.

De gebroeders Thomson waren agressieve adverteerders. Zij plaatsten regelmatig advertenties met alleen tekst of ook met afbeeldingen in dagbladen, modetijdschriften en zelfs andere publicaties zoals romans. Daarnaast gaven zij hun eigen catalogi en folders uit. In hun advertenties legden zij doorgaande de nadruk op het feit dat alleen de crinolines en cages met met het stempel van hun trade mark  – een kroon – de echte Thomsons waren.

Via verschillende uitvinders zoals Milliet wisten zij belangrijke patenten te verzamelen. Vermoedelijk is dit de reden dat zij in Europa zo bekend zijn geworden.

Daarnaast lieten zij ook het ontwerp van hun “veiligheidscrinoline” in 1868 registreren. Deze crinoline is gemaakt met een open bovenzijde en een gesloten onderzijde. Het vernieuwende aan het ontwerp is het feit dat de voorzijde van het rokdeel is weggelaten. Hierdoor kon de draagster nooit struikelen over de onderste hoepels.

Reeds gedurende de jaren zestig vervaardigden de Thomsons naast hun crinolines en cages ook al korsetten. Deze brachten zij op de markt onder de naam “Glove-Fitting” of wel “passend als een handschoen”. Natuurlijk veranderde het model van hun korsetten regelmatig om te blijven voldoen aan de laatste modes. Maar de naam “Glove-Fitting” bleef ongewijzigd. Raakte de productie van crinolines en tournures naar mate de jaren verstreken meer naar de achtergrond, de productie van de korsetten ging door tot zeker het begin van de twintigste eeuw.

De firma bleef met zijn tijd mee gaan door de bestaande modellen regelmatig te innoveren. Omstreeks 1870  krijgen de bestaande crinolines van het model “Empress” een tournure-accent. Daarnaast lanceerde het bedrijf nieuwe modellen zoals de “Princess”. De “Princess” heeft een bolle belijning, is aan de bovenzijde open en aan de onderzijde gesloten.

De Thomsons gaven al hun producten namen mee. Zij lanceerden de naam “Crinolette” voor hun grote tournures gedurende de jaren 1872-1874. Auteurs gebruiken deze term tegenwoordig onterecht voor tournures uit de periode 1870-1890.

Gedurende de jaren zeventig en tachtig bleven zij tournures produceren. Wel is het heel moeilijk om informatie te vinden over deze producten vanaf het einde van de jaren zeventig. In de HiLiCoN collectie wordt een uniek exemplaar bewaard van een opklapbare Thomson tournure omstreeks 1888.

De aandacht voor de “Glove-Fitting” korsetten bleef onveranderd. Omdat het model met de verschillende modes en silhouetten mee veranderde konden vrouwen tot zeker de Eerste wereldoorlog een Thomson korset aanschaffen. In deze tijd waren beide broers niet meer werkzaam in het bedrijf. Het is indrukwekkend dat een bedrijf voor zeker vijftig jaar een kwaliteitsproduct neer kon zetten.

Wests, Bradley & Cary

Gedurende de jaren zestig van de 19e eeuw kwamen er een aantal belangrijke crinoline firma’s bij. Wests, Bradley & Cary is hier een van. En zeker niet de onbelangrijkste.

Van de Amerikaanse firma Wests, Bradley & Cary was J.W. Bradley de belangrijkste persoon. Hij had verschillende patenten op zijn naam staan.
Bradley werkte aan het begin van de jaren zestig samen met vader en zoon West. Aanvankelijk werd zijn naam niet in die van het bedrijf opgenomen. Bradley werd echter zo belangrijk voor de vervaardigde crinolines dat uiteindelijk zijn naam ook in die van het bedrijf werd opgenomen. Vandaar de naam Wests (meervoud voor vader en zoon), Bradley & Cary.

Vermoedelijk waren er contacten tussen dit bedrijf en het Amerikaanse filiaal van de firma Thomson. Beide bedrijven vervaardigde vergelijkbare tournures en meervoudige crinoline-hoepels.

De firma Wests, Bradley & Cary werd bekend door de advertenties voor hun gepatenteerde crinolines met dubbele hoepels, ofwel de duplex hoepels. Deze hoepels bestonden uit twee smalle stalen banden die naast elkaar lagen en waren omwonden met katoenen garen.
Het eerste patent van de meervoudige – duplex – hoepels stond overigens op geen van de drie namen van de eigenaren van deze firma.
De “Duplex Elliptic” crinoline hieronder is belangrijk omdat hij extra lang is. Hieruit blijkt dat belangrijke crinoline-bedrijven ook rekening hielden met grote vrouwen.

Royal Worcester Corset Co.

In 1861 starte de Amerikaan D.H. Fanning zijn bedrijf onder de naam Worcester Skirt Co. Zoals de naam doet vermoeden waren de crinolines het belangrijkste product. Daarnaast vervaardigde hij ook korsetten.
Gedurende de jaren zeventig kwam de nadruk te liggen op de productie van de korsetten. In deze tijd veranderde Fanning de naam van zijn bedrijf in Worcester Corset Co. Nog iets later voegde hij de term ‘royal’ toe.

De Royal Worcester Corset Co. groeide omstreeks 1900 uit tot een extreem groot bedrijf dat per jaar wel 100 verschillende korsetten produceerde in een groot aantal maten. Bovendien exporteerden zijn hun wereldberoemde korsetten over de gehele aardbol. Zie de lijst op de afbeelding van de fabriek hierboven.

De heer Fanning had de belangen van de vele honderden meisjes en vrouwen die in zijn fabriek werkten hoog in het vaandel staan. Hij maakte veel reclame voor de lichte, gezonde en vooral veilige werkplekken. Fanning was uitermate trots op de toepassing van elektriciteit in zijn fabriek, alsmede de aanwezigheid van brandtrappen voor het geval het noodlot zou toeslaan. Hij had in zijn bedrijf zelfs een speciale restauratie ruimte waar de arbeidsters hun lunch konden nuttigen. Bij het vijftigjarig jubileum van zijn bedrijf (1911) brachten verschillende journalisten zijn vooruitstrevende ideeën groots onder de aandacht. Maar niet alles was een succes. Het idee voor een bank voor personeelsleden mislukte.

Fanning en zijn werknemers wisten een groot aantal patenten te verkrijgen. De verschillende modellen vielen onder een klein aantal lijnen: Bon Ton, Royal Worcester en Adjusto.
De Adjusto korsetten waren speciaal ontwikkeld voor stevig gebouwde vrouwen. Deze modellen hadden extra panden aan de voorzijde ter hoogte van de buik. Deze panden kon de vrouw aanhalen met behulp van speciale banden en gespen. Het gevolg was een stevig ingenomen heup- en buikpartij.

Warner Brothers

De broers Warner – arts van professie – gingen in 1874 samen zaken doen. Aanvankelijk verdienden zij hun geld met het geven van lezingen en het schrijven van boeken over gezondheid. Tijdens hun lezingen propageerden zij de dracht van een gezondheidslijfje in plaats van een strak modieus korset.

In 1874 sloegen zij de handen ineen en begonnen op kleine schaal met het vervaardigen van hun nieuwe lijfjes of korsetten. de zaken gingen zo goed dat zij twee jaar later in bridgeport hun grote bakstenen fabriek konden betrekken.

Ook deze broers beschermden hun uitvindingen en handel met patenten. Zij werden vooral bekend om de productie en toepassing van hun baleinimitatie: coraline. Coraline is een plantaardig product, vervaardigd uit de ixtle plant die in Mexico en Zuid-Amerika groeit. Reeds in 1884 was de vervaardiging en verwerking van coraline in de korsetterie ‘booming business’. De broers mochten zich verheugen over een groot en lovend artikel ter ere van hun bedrijf.

Voordat de vezels van de ixtle plant waren verwerkt tot een bruikbare baleinimitatie moesten zij verschillende bewerkingen ondergaan. Het een en ander is te vergelijken met het proces om van vlas linnen te maken.

Produceerden de broers aanvankelijk alleen hun gezondheidslijfjes, later werd het assortiment steeds uitgebreider. Naast de modieuze modellen vervaardigden de vele naaisters ook speciale modellen voor vrouwen die hun kind voeden en modellen voor dikke buiken.